Wat is jouw eerste gedachte wanneer je de titel leest? En vind je dat anderen fouten mogen maken en mag je van jezelf fouten maken? Ik stond mezelf van jongs af aan nauwelijks toe om fouten te maken. In eerste instantie lijkt dat misschien een mooie instelling, maar er kleven ook nadelen aan.
Een groot nadeel van angst om fouten te maken is het risico dat je zaken uit de weg gaat. Je bent niet voor 100% overtuigd dat je iets kunt of weet en dan doe je het maar niet. En voor je er erg in hebt ligt een groeiende kans op passiviteit op de loer. De angst om te falen, op fouten afgerekend te worden, (het idee van) mislopen van een vaste baan of promotie kunnen verlammend werken.
Hoe komt het toch dat we bang worden om fouten te maken? We zeggen toch zo vaak: “met vallen en opstaan moet je iets leren?” En ja als baby en peuter mogen we veel leren door fouten te maken en te blijven oefenen. Zodra we ouder worden en op school zitten, wordt deze tolerantie een stuk minder. We moeten onze kennis op het gebied van bijvoorbeeld taal en rekenen laten zien in proefwerkjes en als we teveel fouten maken wordt dit “afgestraft” met een onvoldoende. Op zich niks mis met deze proefwerkjes, maar voor een flink aantal onder ons wordt hier de basis gelegd voor de angst om fouten te maken. We zijn vooral bang dat anderen (ouders, de meester, de juf of klasgenootjes) ons niet goed genoeg vinden.
Omgeving en bedrijfscultuur vormen in ons werkzame leven een belangrijk element in hoe we ons gedragen. Wanneer er een bedrijfscultuur heerst waarin fouten worden afgestraft zie je dat medewerkers steeds voorzichtiger worden om iets nieuws te proberen. Initiatief nemen en creativiteit veranderen vaak ongemerkt in passiviteit en spreidt zich in het bedrijf uit als een hardnekkig virus. Dit passieve gedrag maakt het aangaan van veranderingen binnen het bedrijf er ook niet gemakkelijker op. Het wordt vaak duwen en trekken, omdat men uit eigen beweging zo min mogelijk risico durft te nemen. Herkenbaar? Hoogste tijd voor (cultuur)verandering dus.
Hoe creëer je een bedrijfscultuur waarin fouten maken mag?
- Het helpt enorm wanneer de manager of leidinggevende zelf openlijk durft toe te geven dat hij of zij iets fout heeft gedaan. Belangrijk daarbij is om bespreekbaar te maken wat hieruit te leren valt.
- Wanneer iemand een fout heeft gemaakt, maak deze dan bespreekbaar in het team. Vraag de teamleden mee te denken bij een oplossing. Voordeel van dit collectieve leermoment is dat de kans dat deze fout door iemand anders gemaakt wordt vele malen kleiner is. Maak dus duidelijk waarom openheid over fouten maken belangrijk is.
- Bedank de persoon die de fout heeft begaan en opgebiecht ten overstaan van het team voor het nuttige leermoment. Dit zorgt ervoor dat de persoon in kwestie zich ondersteund voelt in deze (kwetsbare) situatie. En het nodigt overige teamleden uit om dit voorbeeld te volgen.
- Wil je écht een innovatieve en creatieve bedrijfscultuur creëren? Introduceer dan “de uitglijder van de maand award”. Tijdens bijvoorbeeld een maandelijks overleg krijgt iedereen de gelegenheid om zijn of haar grootste uitglijder van afgelopen maand te delen. Onmisbaar hierbij is dat deze persoon opnoemt wat de leerpunten van deze uitglijder zijn. Iedereen mag stemmen voor de “beste uitglijder”. Je kunt hier uiteraard letterlijk een award voor uitreiken in de vorm van een bokaal die telkens van persoon wisselt of een ander aardigheidje.
Nu pleit ik niet voor een werkomgeving waarin maar ongebreideld fouten gemaakt moeten worden. Sterker nog er zijn zelfs situaties te bedenken waarin fouten maken zeker niet gestimuleerd moet worden, zoals in de luchtvaart, de medische- en de financiële dienstverleningswereld. Maar in een groot deel van de werksituaties is een bedrijfscultuur wenselijk, waarin ruimte is voor fouten maken en teams hier collectief van mogen leren.
