In het boek De 5 frustraties van teamwork beschrijft Patrick Lencioni in gemakkelijk leesbaar en verhaalvorm vijf voor de hand liggende, maar gevaarlijke valkuilen voor teamwork. Deze vijf frustraties vormen over het algemeen een onderlinge verbondenheid.
Om van een team een succesvol team te maken is het zaak om de 5 frustraties te (h)erkennen. Het gaat om de volgende 5 frustraties: gebrek aan vertrouwen, angst voor conflicten, gebrek aan betrokkenheid, ontlopen van verantwoordelijkheid en te weinig aandacht voor resultaten.
Frustratie 1: gebrek aan vertrouwen
Over het begrip vertrouwen wordt veel geschreven, zie ook mijn eerdere artikel Vertrouwen. Fundament voor effectief samenwerken. Volgens Lencioni vormt vertrouwen de basis van een goed functionerend team. Hij voegt hier aan toe dat het bij vertrouwen vooral gaat over zich kwetsbaar op durven en kunnen stellen van de teamleden tegenover elkaar. Met kwetsbaar opstellen wordt bedoeld:
- om hulp durven vragen
- fouten toegeven
- eigen zwakheden bespreekbaar maken
- gebrekkige vaardigheden bespreekbaar maken
Wanneer in een team gebrek aan vertrouwen heerst, zal niemand het in zijn hoofd halen om zich kwetsbaar op te stellen. De angst dat je daarop afgerekend zal worden en het gevoel van onveiligheid heerst. Patrick Lencioni merkt nog op dat in dergelijke situaties teamleden zich juist onkwetsbaar op gaan stellen waardoor een voedingsbodem ontstaat voor politieke spelletjes om vooral de eigen reputatie veilig te stellen. Met dit gebrek aan vertrouwen belandt het team ongetwijfeld in de volgende frustratie.
Frustratie 2: angst voor conflicten
Wanneer binnen het team geen vertrouwen aanwezig is, zal het team niet in staat zijn om pittige debatten te houden waarbij het openlijk gaat om verschillen van mening over belangrijke ideeën. Op conflicten rust vaak een taboe. Bijvoorbeeld in vergaderingen wordt krampachtig geprobeerd om heftige discussies te vermijden. Met als gevolg dat er geen besluit wordt genomen over het agendapunt en deze de volgende keer mogelijk weer op de agenda staat. Laat er geen misverstand over bestaan dat we het hier hebben over productieve conflicten en niet over destructieve of persoonlijke vetes. Productief betekent dat teamleden door hartstochtelijk en kritisch te kunnen debatteren werken naar een oplossing van een probleem. Productief conflict betekent ook dat na afloop niemand van de teamleden een deuk heeft opgelopen. Lees meer over dit onderwerp in het artikel Waarom conflictvaardigheid nodig is voor teamsucces.
Frustratie 3: gebrek aan betrokkenheid
Betrokkenheid van teamleden gaat over duidelijkheid en steun volgens Lencioni. Goed functionerende teams nemen duidelijke beslissingen en nemen ze tijdig, waarbij men niet blijft zoeken naar volledige consensus.
Wanneer teamleden echter tijdens bijvoorbeeld vergaderingen hun mening en ideeën niet kunnen, mogen of durven uiten wordt het gebrek aan betrokkenheid gevoed. Teamleden zullen op dat moment misschien doen alsof het genomen besluit hun instemming heeft, maar in de praktijk zullen zij zich hier niet achter scharen. Het gevoel van betrokkenheid ontbreekt. Hetzelfde geldt voor onduidelijkheid over bijvoorbeeld taak- en rolverdeling of doelstellingen. En hiermee is weer de basis gelegd voor de volgende frustratie.
Frustratie 4: ontlopen van verantwoordelijkheid
In de context van teamwork wordt met verantwoordelijkheid bedoeld: de bereidheid van teamleden om collega’s aan te spreken op prestaties of gedragingen die het team kunnen schaden.
Op het moment dat teamleden echter geen betrokkenheid ervaren en wanneer er geen duidelijke afspraken zijn, zullen teamleden geen behoefte en verantwoordelijkheid voelen om anderen ergens op aan te spreken. Een team dat verantwoordelijkheid ontloopt, neemt meestal genoegen met middelmatigheid en soms zelfs met minder. En zo komen we aan bij de 5e frustratie.
Frustratie 5: te weinig aandacht voor resultaten
Een succesvol team focust zich op het behalen van gezamenlijke doelen en resultaten. Wanneer binnen een team meerdere teamleden zich meer bezighouden met hun eigen carrière of individuele doelstellingen in plaats van het teamresultaat dan schaadt dit de kwaliteit van het team.
Het duidelijk stellen van de gewenste resultaten van het team is van groot belang, zodat het team weet waar zij gezamenlijk naar toe werken. In zijn boek geeft Patrick Lencioni de suggestie om bepaalde doelstellingen openbaar te maken wat voor teams een stimulans zal zijn deze resultaten te willen behalen. Niet als pressiemiddel, maar als prikkel waar het team gezamenlijk naar toe willen werken.
Met bovengenoemde 5 frustraties worden de belangrijkste valkuilen in teamwork aangegeven. Aangezien de ene frustratie veelal de andere voedt is van groot belang de frustraties te herkennen en op te lossen. De frustraties gaan zelden vanzelf over.
Wil je meer lezen over dit onderwerp dan kan ik je het boek De 5 frustraties van teamwork van Patrick Lencioni aanbevelen. Of neem contact met mij op voor een vrijblijvend gesprek om te kijken wat er binnen het team speelt en hoe we dit om kunnen buigen, zodat het team succesvoller wordt.
